Badanie USG jamy brzusznej to jedno z najczęściej wykonywanych i najbardziej przydatnych badań diagnostycznych. Jest bezbolesne, nieinwazyjne i całkowicie bezpieczne – można je wykonywać zarówno u dorosłych, jak i u dzieci czy kobiet w ciąży. Dzięki ultrasonografii lekarz może w ciągu kilku minut obejrzeć wnętrze organizmu i wykryć zmiany, które jeszcze nie dają objawów. To badanie często stanowi pierwszy krok w diagnostyce chorób układu pokarmowego, moczowego czy naczyniowego.
Poniżej znajdziesz praktyczne informacje, co można wykryć podczas USG jamy brzusznej, jakich chorób dotyczy, a czego mimo wszystko nie pokaże nawet najlepszy aparat ultrasonograficzny.
Co można wykryć podczas USG jamy brzusznej?
USG jamy brzusznej pozwala ocenić stan wielu narządów wewnętrznych – wątroby, trzustki, pęcherzyka żółciowego, śledziony, nerek, pęcherza moczowego, a u mężczyzn również prostaty. Lekarz wykonujący badanie może ocenić ich wielkość, kształt, strukturę i położenie, a także wykryć ewentualne nieprawidłowości.
To badanie jest nieocenione przy diagnozowaniu wielu schorzeń, takich jak:
- kamica żółciowa i kamica nerkowa – dzięki USG można uwidocznić złogi w pęcherzyku żółciowym, drogach żółciowych czy nerkach,
- torbiele i guzy narządów wewnętrznych – ultrasonografia wykrywa zmiany lite i torbielowate w wątrobie, nerkach, trzustce, jajnikach czy śledzionie,
- stłuszczenie lub marskość wątroby – lekarz może rozpoznać charakterystyczne zmiany echogeniczności w miąższu wątroby, świadczące o jej uszkodzeniu,
- zapalenie narządów – np. zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie pęcherzyka żółciowego, trzustki lub nerek,
- poszerzenie dróg żółciowych lub moczowodów, które może wskazywać na niedrożność,
- tętniak aorty brzusznej – często wykrywany przypadkowo, zanim dojdzie do groźnego pęknięcia naczynia,
- płyn w jamie otrzewnej – np. w przebiegu zapalenia otrzewnej, niewydolności serca lub marskości wątroby,
- przerzuty nowotworowe – ultrasonografia może wykazać obecność nieprawidłowych ognisk w narządach, które wymagają dalszej diagnostyki.
Wielką zaletą USG jest możliwość natychmiastowej oceny narządów w czasie rzeczywistym. Lekarz może obserwować, jak pracują poszczególne struktury – np. jak przepływa żółć, jak kurczy się pęcherz czy jak poruszają się jelita. Dzięki temu w wielu przypadkach można szybko wykryć przyczynę bólu brzucha, gorączki lub innych niepokojących objawów.
Czy USG jamy brzusznej wykryje chore jelita?
To pytanie pojawia się bardzo często – i odpowiedź brzmi: tylko częściowo. USG jamy brzusznej nie jest podstawowym badaniem w diagnostyce chorób jelit, ponieważ fale ultradźwiękowe słabo przenikają przez gaz wypełniający przewód pokarmowy. Gaz obecny w jelitach rozprasza ultradźwięki, utrudniając ocenę ich wnętrza.
Jednak mimo tych ograniczeń, doświadczony lekarz potrafi podczas USG ocenić niektóre elementy przewodu pokarmowego, zwłaszcza w przypadkach, gdy występuje stan zapalny lub poważniejsze zmiany strukturalne. Dzięki temu badanie może ujawnić:
- pogrubienie ściany jelita – często występujące w chorobach zapalnych jelit, takich jak choroba Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
- niedrożność jelit – USG może wykazać rozdęte pętle jelitowe, nagromadzenie płynu i brak perystaltyki,
- zmiany nowotworowe – w przypadku większych guzów jelit ultrasonografia może uwidocznić nieprawidłową masę,
- zapalenie wyrostka robaczkowego – jedno z najczęstszych zastosowań USG w diagnostyce bólu brzucha, szczególnie u dzieci i młodzieży,
- płyn w jamie brzusznej wokół jelit, który może świadczyć o zapaleniu, perforacji lub powikłaniach nowotworowych.
Mimo to, aby dokładnie ocenić stan jelit, lekarz zazwyczaj zleca inne badania – takie jak kolonoskopia, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny. USG pełni więc rolę badania wstępnego, które może wskazać, że z jelitami dzieje się coś niepokojącego, ale nie zawsze pozwala określić dokładną przyczynę.
W praktyce jednak USG jamy brzusznej często bywa pierwszym sygnałem do dalszej diagnostyki, gdy pacjent skarży się na przewlekłe bóle brzucha, wzdęcia, biegunki lub spadek masy ciała.
Czego nie wykryje USG jamy brzusznej?
Choć ultrasonografia to niezwykle dokładne i powszechnie stosowane badanie, ma też swoje ograniczenia. Nie wszystkie narządy i choroby można uwidocznić tą metodą.
1. Zmiany wypełnione gazem lub powietrzem
Jak już wspomniano, fale ultradźwiękowe nie przenikają dobrze przez powietrze, dlatego jelita wypełnione gazami są trudne do oceny. Podobnie nie zobaczymy dokładnie żołądka czy płuc. Dlatego pacjenci przed badaniem są proszeni o unikanie produktów wzdymających i przyjmowanie preparatów zmniejszających ilość gazów w przewodzie pokarmowym.
2. Bardzo drobne zmiany nowotworowe
USG ma ograniczoną rozdzielczość, dlatego nie wykryje bardzo małych guzków lub wczesnych zmian nowotworowych w narządach wewnętrznych. W takich przypadkach konieczne jest wykonanie tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego lub badań endoskopowych.
3. Choroby błony śluzowej przewodu pokarmowego
Zmiany, takie jak wrzody żołądka, polipy czy nadżerki, nie są widoczne w USG, ponieważ badanie to pokazuje jedynie zewnętrzną strukturę narządów, a nie ich wnętrze. Do oceny błony śluzowej stosuje się gastroskopię lub kolonoskopię.
4. Niektóre choroby trzustki i dróg żółciowych
Trzustka bywa trudna do oceny, szczególnie u osób otyłych lub z dużą ilością gazów w przewodzie pokarmowym. W takich przypadkach USG może nie wykazać wczesnych zmian zapalnych czy małych torbieli. Czasem dopiero tomografia komputerowa ujawnia pełny obraz choroby.
5. Schorzenia o charakterze czynnościowym
USG nie wykryje chorób, które nie powodują widocznych zmian anatomicznych, np. zespołu jelita drażliwego (IBS), nietolerancji pokarmowych czy zaburzeń enzymatycznych. Te dolegliwości wymagają zupełnie innego podejścia diagnostycznego – badań laboratoryjnych, testów alergicznych lub gastroenterologicznych.
Pomimo tych ograniczeń, USG jamy brzusznej pozostaje jednym z najcenniejszych badań w diagnostyce wielu schorzeń. Jest szybkie, tanie, bezpieczne i dostępne niemal w każdym ośrodku zdrowia. Regularne wykonywanie tego badania, zwłaszcza u osób po 40. roku życia, pozwala wykryć wiele chorób na wczesnym etapie – zanim staną się poważnym zagrożeniem dla zdrowia lub życia.
Warto traktować USG jamy brzusznej jako element profilaktyki – prosty krok, który może ujawnić to, czego nie widać gołym okiem i pozwolić działać na czas.
Źródło: www.offon.pl
