Codziennie spotykamy się z nimi dziesiątki razy — na ulicy, w pracy, na opakowaniach produktów, w internecie czy w budynkach użyteczności publicznej. Piktogramy to małe graficzne symbole, które przekazują informacje w sposób szybki i zrozumiały dla każdego, niezależnie od języka. Dzięki nim wiemy, gdzie znajduje się toaleta, jak ewakuować się z budynku, czy dany środek chemiczny jest niebezpieczny. Choć wydają się niepozorne, ich rola w codziennym życiu jest ogromna. Warto więc wiedzieć, czym są piktogramy, gdzie można je spotkać i jak je rozpoznawać.
Co to są piktogramy i do czego służą?
Piktogramy to proste znaki graficzne, które przedstawiają przedmiot, czynność lub pojęcie w sposób symboliczny. Ich głównym celem jest przekazanie informacji w sposób wizualny, zrozumiały dla ludzi różnych narodowości i kultur.
Największą zaletą piktogramów jest to, że nie wymagają tłumaczenia – ich przekaz jest uniwersalny. Dzięki temu mogą być stosowane na całym świecie, a ich znaczenie jest intuicyjnie zrozumiałe.
Piktogramy służą przede wszystkim do:
- przekazywania ostrzeżeń i zakazów (np. znaki bezpieczeństwa, ostrzeżenia chemiczne),
- informowania (np. toalety, wyjście ewakuacyjne, punkt pierwszej pomocy),
- ułatwiania orientacji w przestrzeni publicznej,
- identyfikowania funkcji urządzeń lub pomieszczeń,
- zwiększania bezpieczeństwa w miejscach pracy i przestrzeniach publicznych.
Dzięki nim możemy szybko zrozumieć komunikat nawet bez znajomości języka – co ma ogromne znaczenie w turystyce, transporcie, przemyśle czy edukacji.
Piktogramy stosuje się również w komunikacji wizualnej firm i instytucji, a także w materiałach edukacyjnych i instrukcjach obsługi. W erze cyfrowej przeniosły się one także do internetu — w formie ikon, emoji czy symboli na przyciskach aplikacji.
Gdzie można spotkać piktogramy?
Piktogramy są dosłownie wszędzie — od znaków drogowych po aplikacje mobilne. Pełnią różne funkcje w zależności od miejsca, w którym się znajdują.
1. W przestrzeni publicznej
Najczęściej spotykane są piktogramy informacyjne i kierunkowe. Znajdziemy je na lotniskach, dworcach, w galeriach handlowych, urzędach czy szkołach. Informują o takich miejscach jak:
- toalety,
- wyjścia ewakuacyjne,
- punkty informacji,
- windy i schody ruchome,
- strefy dla osób niepełnosprawnych.
Przykładem są piktogramy toaletowe przedstawiające sylwetki kobiety i mężczyzny – proste, ale natychmiast rozpoznawalne na całym świecie.
2. Na drogach i w transporcie
W ruchu drogowym piktogramy odgrywają kluczową rolę w przekazywaniu informacji kierowcom i pieszym. Znaki drogowe takie jak przejście dla pieszych, ograniczenie prędkości, zakaz parkowania czy ostrzeżenie o zwierzętach – to właśnie graficzne symbole zaprojektowane tak, by były widoczne i zrozumiałe w ułamku sekundy.
W komunikacji publicznej (np. w metrze, autobusach czy na stacjach) piktogramy ułatwiają orientację: pokazują, gdzie znajduje się wyjście, winda, kasa biletowa czy przesiadka na inny środek transportu.
3. W miejscach pracy
W zakładach przemysłowych, laboratoriach i biurach piktogramy mają ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa pracowników.
- Piktogramy BHP ostrzegają przed zagrożeniami, np. „uwaga – wysokie napięcie”, „materiały łatwopalne”, „obowiązek noszenia kasku ochronnego”.
- Piktogramy chemiczne (zgodne z systemem GHS) informują o rodzaju zagrożenia substancji – np. toksyczności, działaniu żrącym lub łatwopalnym.
Takie symbole są wymagane przez prawo i muszą być umieszczane w widocznych miejscach, by zapewnić bezpieczeństwo pracownikom i użytkownikom.
4. Na opakowaniach produktów
Kiedy kupujesz detergenty, kosmetyki czy farby, zwróć uwagę na piktogramy na etykietach. Informują one o sposobie użytkowania i zagrożeniach, np.:
- „działa drażniąco na skórę”,
- „toksyczny dla organizmów wodnych”,
- „połknięcie grozi poważnym uszczerbkiem na zdrowiu”.
Dzięki nim konsumenci mogą odpowiednio przechowywać i używać produkty, minimalizując ryzyko wypadków.
5. W internecie i technologii
Piktogramy odgrywają również ważną rolę w świecie cyfrowym. Ikony w systemach operacyjnych, przyciski w aplikacjach, symbole baterii czy Wi-Fi – to współczesne piktogramy. Zastępują długie opisy i ułatwiają korzystanie z urządzeń.
Symbol kosza oznacza usunięcie pliku, koperta – wiadomość e-mail, a zębate koło – ustawienia. Dla użytkowników smartfonów piktogramy stały się naturalnym językiem komunikacji wizualnej.
6. W miejscach kultury i turystyki
W muzeach, na szlakach turystycznych czy w parkach narodowych piktogramy informują o zasadach zachowania i kierują ruchem turystów. Dzięki nim wiadomo, gdzie można zrobić zdjęcie, gdzie obowiązuje cisza, a gdzie znajduje się punkt widokowy lub toaleta.
Dla osób nieznających języka danego kraju piktogramy są często jedynym sposobem na zrozumienie zasad obowiązujących w danym miejscu.
Jak wyglądają piktogramy?
Piktogramy charakteryzują się prostą, minimalistyczną formą. Ich siła tkwi w prostocie – muszą być zrozumiałe w ułamku sekundy, niezależnie od wieku, języka czy poziomu wykształcenia odbiorcy.
Typowy piktogram:
- przedstawia symboliczny obrazek – np. postać człowieka, zwierzę, obiekt lub czynność,
- jest wykonany z prostych kształtów geometrycznych,
- nie zawiera zbędnych detali,
- opiera się na kontrastowych kolorach, by był dobrze widoczny.
Kolorystyka piktogramów często jest ustandaryzowana, ponieważ kolor sam w sobie niesie dodatkową informację:
- czerwony – oznacza zakaz lub niebezpieczeństwo (np. „zakaz palenia”, „nie wchodzić”),
- żółty – ostrzega przed zagrożeniem („uwaga – śliska podłoga”),
- zielony – informuje o bezpieczeństwie („wyjście ewakuacyjne”, „punkt pierwszej pomocy”),
- niebieski – oznacza nakaz („noś kask ochronny”, „używaj rękawic”).
W piktogramach często stosuje się uniwersalne sylwetki ludzkie – uproszczone postacie w ruchu, które mogą przedstawiać dowolną osobę, niezależnie od płci czy wieku. Dzięki temu komunikat jest neutralny kulturowo i zrozumiały dla każdego.
Niektóre piktogramy, zwłaszcza te używane w międzynarodowych systemach bezpieczeństwa (np. GHS, ISO), są ściśle określone przez normy – ich wygląd, kształt i kolorystyka nie mogą być dowolne. Dzięki temu zachowują spójność i jednoznaczność na całym świecie.
W projektowaniu nowych piktogramów kluczową zasadą jest czytelność i prostota. Dobry symbol powinien być natychmiast rozpoznawalny nawet z daleka, przy słabym oświetleniu lub podczas ruchu.
Dlaczego piktogramy są tak ważne?
Piktogramy to nie tylko graficzne ozdobniki – to narzędzie, które ratuje czas, a czasem nawet życie. W sytuacjach awaryjnych, takich jak pożar czy ewakuacja, ludzie nie mają czasu na czytanie tekstów – wtedy jeden prosty symbol potrafi przekazać wszystko.
W miejscach pracy zapobiegają wypadkom, w przestrzeni publicznej ułatwiają poruszanie się, a w internecie pomagają intuicyjnie korzystać z technologii.
Ich uniwersalność sprawia, że są zrozumiałe niezależnie od języka i kultury, co czyni je jednym z najskuteczniejszych środków komunikacji wizualnej na świecie.
Od znaków drogowych po ikonki w smartfonie – piktogramy towarzyszą nam każdego dnia, choć często nie zdajemy sobie z tego sprawy. Dzięki nim świat staje się bardziej czytelny, bezpieczny i uporządkowany – niezależnie od tego, gdzie się znajdujemy.
Źródło: www.offon.pl
